Υπόμνημα της παράταξής μας που κατατέθηκε στον Διευθυντή ΕΥΔΕ κ. Αγαπάκη

Δημοτική Παράταξη «ψηφίΖω Λασίθι με ελπίδα και όραμα»

Οροπέδιο Λασιθίου, 19 Σεπτεμβρίου 2012 ΠΡΟΣ: Διευθυντή ΕΥΔΕ Κρήτης,             κ. Ιωάννη Αγαπάκη ΚΟΙΝ: 1.    Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Ευάγγελο Λιβιεράτο 2.    Αν. Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Σταύρο Καλαφάτη 3.    Υφυπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Ασημάκη Παπαγεωργίου 4.    Διευθυντή της Δ6 Διεύθυνσης ΠΕΧΩΔΕ, κ. Αντώνη Κοτσώνη

Θέμα: Φράγμα Αποσελέμη

Κύριε Διευθυντά,

Σας καταθέτουμε το παρόν υπόμνημα, προκειμένου να σας γνωρίσουμε και εγγράφως τις θέσεις μας σχετικά με το μείζον, τουλάχιστον για το Οροπέδιο Λασιθίου, ζήτημα του Φράγματος του Αποσελέμη.

Ως δημοτική παράταξη, έχοντας μελετήσει διεξοδικά το θέμα, πιστεύουμε ακράδαντα ότι το Φράγμα του Αποσελέμη θα επιφέρει τεράστιες, ριζικές και μη αναστρέψιμες  αλλαγές στο τόπο μας, τόσο σε επίπεδο φυσικού περιβάλλοντος (τούνελ απορροής νερού, ακύρωση της φυσικής απορροής του χώνου κλπ), με πιθανές αλλαγές στο μικροκλίμα της περιοχής, σημαντική μείωση του υπόγειου υδροφορέα του κάμπου, πλήθος απαγορεύσεων στη χρήση γης για γεωργική, κτηνοτροφική ή επιχειρηματική δραστηριότητα μεταποιητικού τύπου κ.ά.

Το Οροπέδιο είναι βέβαιο ότι δεν θα στερηθεί μόνο τα πλημμυρικά νερά, που και αυτά εμπλουτίζουν  με στοιχεία τη Λασιθιώτικη γη, κάνοντας έτσι εύφορα και προνομιακά τα εδάφη  της, αλλά θα υποστεί και σημαντική μείωση ο υπόγειος υδροφορέας του Οροπεδίου, που όλοι γνωρίζουμε ότι είναι ιδιαίτερα πλούσιος. Στο σημείο αυτό παραθέτουμε ένα ιστορικό κείμενο ιδιαίτερης αξίας   για το Οροπέδιο Λασιθίου: 

Λένε πως η ιστορία επαναλαμβάνεται, μόνο που τη δεύτερη φορά είναι κωμωδία. Όταν η Κρήτη ήταν κάτω από το ζυγό των Βενετών, το Οροπέδιο Λασιθίου πρωτοστατούσε στον αγώνα εναντίον τους , γι αυτό και -ως γνωστόν- ερημώθηκε για πολλά χρόνια. Οι ανάγκες όμως σε σιτηρά ανάγκασαν τους Βενετούς να δώσουν πάλι ζωή στο Λασίθι, προσπαθώντας μάλιστα μέσα από εμπεριστατωμένες μελέτες να δώσουν λύση σε προβλήματα φυσικά, όπως αυτό των πλημμύρων. Μια τέτοια μελέτη του μηχανικού R.Monani κατά το 1631, αφορούσε στα αντιπλημμυρικά έργα. Μεταξύ άλλων, ενδιαφέρον παρουσιάζει το παρακάτω απόσπασμα που σας το εκθέτω αυτούσιο: « Η πεδιάδα του Λασιθίου, μακριά από το Χάντακα 25-30 μίλια, βρίσκεται πάνω σε ψηλά βουνά γι αυτό απολαμβάνει μια αδιάκοπη άνοιξη........Μετά το θερισμό τα νερά σκεπάζουν κάθε χρόνο ολόκληρη σχεδόν την πεδιάδα εκείνη, γιατί δεν έχουν καμιά έξοδο. Ύστερα όμως από μερικές μέρες ανοίγουν μοναχές τους κάτι καταβόθρες που είχαν κλείσει από ξύλα και θάμνους και τα νερά βγαίνουν σε άλλο μέρος μερικά μίλια μακριά.. Η πλημμύρα αυτή φέρνει συνήθως σημαντικές καταστροφές στη συγκομιδή. Γι αυτό θεωρήθηκε πάντα καταστροφική η πλημμύρα αυτή και έχουν γίνει χιλιάδες συζητήσεις, έχουν δοθεί χιλιάδες υπομνήματα για να αποτρέψουν το κακό αυτό. Αφού όμως έκαμα προσεκτικές παρατηρήσεις πάνω στην ποιότητα των εδαφών βρήκα ότι τα χωράφια που δεν σκεπάστηκαν ποτέ από τα νερά της πλημμύρας ήταν τα πιο πολλά άγονα, αντίθετα από εκείνα που πλημμυρίζουν κάθε χρόνο και είναι εξαιρετικά.. Έβγαλα λοιπόν το συμπέρασμα πως οι πλημμύρες συντηρούν το Λασίθι, αφού το νερό αφήνει πίσω όλες τις λιπαρές ουσίες. Ύστερα από τις παραπάνω παρατηρήσεις» αναφέρει ο R. Monani «άλλαξα ολότελα γνώμη και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι θα είναι σφάλμα να επιδιώξουμε να δοθεί διέξοδος στα νερά, άλλη από εκείνη που μοναχά τους βρίσκουν. Είναι λιγότερο το κακό να υποφέρει μερικές ζημιές η πεδιάδα, παρά να πάθει ολοκληρωτική καταστροφή μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα».

Για όλους αυτούς  τους  λόγους έπρεπε, κατά τη γνώμη μας, να έχει υπάρξει αντίδραση εδώ και χρόνια. Και θα έπρεπε οι άμεσα ενδιαφερόμενοι και πληττόμενοι, οι δημότες του Οροπεδίου Λασιθίου, να είχαν πλήρη και λεπτομερή ενημέρωση, κάτι που δεν έχει γίνει.

Η δημοτική μας παράταξη «ψηφίΖω Λασίθι με ελπίδα και όραμα», λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω και έχοντας μελετήσει ανάλογες περιπτώσεις σε Πανελλήνιο αλλά και Διεθνές επίπεδο, έχει προτείνει τα εξής:

·       Εφαρμογή του άρθρου 209 του ν.3852/2010, όπως  αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 παρ. 2 εδ. γ, δ και ε περί αρμοδιοτήτων των ορεινών και μειονεκτικών  δήμων του ψηφισθέντος στη Βουλή νόμου τη Δευτέρα, 9 Απριλίου 2012 «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση». Στα συγκεκριμένα εδάφια ορίζεται ότι οι Ορεινοί Δήμοι μπορούν να ασκούν αυτοτελώς την αρμοδιότητα για: έλεγχο της διαχείρισης υπογείων και επιφανειακών αρδευτικών υδάτων, έλεγχο της εκτέλεσης εργασιών για την ανεύρεση υπογείων υδάτων και έργων αξιοποίησης υδάτινων πόρων και
εξέταση αιτήσεων για τη χορήγηση αδειών χρήσης νερού και εκτέλεσης έργων αξιοποίησης υδάτινων πόρων.

·      Ανάθεση από το Δημοτικό Συμβούλιο μια μελέτης σε ανεξάρτητο από το Υπουργείο μελετητή, εγνωσμένου κύρους, για τις συνέπειες του Φράγματος στο Οροπέδιο Λασιθίου

·      Εφόσον κριθεί ότι η κατασκευή του Ταμιευτήρα και της σήραγγας απορροής νερού θα επιφέρει αναπότρεπτες και ριζικές αλλαγές στο ιδιαίτερο και μοναδικό Οροπέδιο Λασιθίου, αλλοιώνοντας  για πάντα το φυσικό περιβάλλον που κληροδοτούμε στις επόμενες γενιές, τότε αυτονόητα καθίσταται μοναδική απαίτηση η διακοπή των εργασιών του έργου. Αυτό συνεπάγεται ακόμη και προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας κλπ.

·      Εφόσον πάλι κριθεί ότι οι συνέπειες, τις οποίες ούτως ή άλλως θεωρούμε υπαρκτές, μπορούν να απορροφηθούν μέσα από τη δημιουργία αντισταθμιστικών οφελών, τότε πρέπει να τεθεί ένα πραγματικό διεκδικητικό πλαίσιο. Τα αντισταθμιστικά οφέλη πρέπει να είναι άμεσα και πάντως υπαρκτά πριν την κατασκευή του Ταμιευτήρα και των λοιπών συνοδευτικών έργων που θα πραγματοποιηθούν στο Οροπέδιο Λασιθίου.

Ως αντισταθμιστικά αναφέρουμε ενδεικτικά τα εξής:

1) Να υπάρξει μια άμεση και αξιόπιστη μελέτη για τη  βελτίωση της προσβασιμότητας προς το Οροπέδιο Λασιθίου. Προτείνουμε τη δημιουργία τούνελ για την οριστική επίλυση του θέματος.

2) Να ολοκληρωθούν τα έργα που είναι σε εξέλιξη εδώ και χρόνια και που πιθανόν να ακυρωθούν μετά την κατασκευή του Φράγματος (πχ σφαγεία).

3) Να υπάρξει έγγραφη δέσμευση για την διασφάλιση όσων καλλιεργητών και ιδιοκτητών  πληγούν με απαγορεύσεις από τη δημιουργία του Ταμιευτήρα.

4) Να δημιουργηθεί άμεσα βιολογικός καθαρισμός.

5) Να υπάρξει έγγραφη εξασφάλιση (Υπουργική Απόφαση) για τη διασφάλιση ποσοτήτων νερού για το Οροπέδιο Λασιθίου, τόσο για αρδευτικούς όσο και για υδρευτικούς σκοπούς.

6) Να χρηματοδοτοθεί άμεσα η εγκατάσταση ενός νέου σύγχρονου υδρευτικού και αρδευτικού δικτύου, συνολικά για το Οροπέδιο, με μια κεντρική δεξαμενή για ύδρευση και αρδευτικά δίκτυα από τις  λιμνοδεξαμενές  προς τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

7) Να υπάρξει ρητή πρόβλεψη για απόδοση χρηματικού ποσού   στο δήμο μας ανάλογα με τις διαθέσιμες ποσότητες νερού.

8) Να χρηματοδοτηθεί και να υλοποιηθεί η ανακατανομή του αγροτικού κλήρου (αναδασμός).

9) Να προβλεφθεί ρητώς πως οι δημιουργούμενες θέσεις εργασίας στο Φράγμα Αποσελέμη θα καλύπτονται σε ένα μεγάλο ποσοστό από κατοίκους του Οροπεδίου Λασιθίου.

10) Να μην αγνοείται το Οροπέδιο Λασιθίου και οι ανάγκες του. Κραυγαλέο παράδειγμα, η χιλιομετρική απομάκρυνση από το Ηράκλειο μετά την παράκαμψη στις Ποταμιές, λόγω Φράγματος Αποσελέμη και ταυτόχρονα η μη υλοποίηση, μέχρι στιγμής, του ανισόπεδου κόμβου προς Οροπέδιο από την παράκαμψη Μαλίων.

Όσον αφορά, τέλος, τη συμμετοχή μας στο Φορέα Διαχείρισης, θεωρούμε πως αυτή είναι αυτονόητη και  το ποσοστό της συμμετοχής κρίνουμε πως πρέπει να είναι πλειοψηφικό σε σχέση με όλους τους άλλους συμμετέχοντες. Πρέπει να επισημάνουμε ότι  για τα θέματα που αφορούν στο Οροπέδιο Λασιθίου η συμμετοχή του Δήμου πρέπει να διασφαλίζει τα συμφέροντα του Οροπεδίου Λασιθίου και άρα η συμμετοχή μας πρέπει να έχει  την απόλυτη πλειοψηφία 51%. Προτείνουμε, συνεπώς, να υπάρξει στο καταστατικό του Φορέα Διαχείρισης ανάλογη διάταξη που θα ρυθμίζει την συμμετοχή του Δήμου μας για θέματα που αφορούν στο Οροπέδιο με ποσοστό απόλυτης πλειοψηφίας (51%) και  πλειοψηφική συμμετοχή για τα λοιπά θέματα.

Για όλα τα ως άνω εκτεθέντα δεν αρκούμαστε ασφαλώς σε προφορικές δεσμεύσεις αλλά σε κείμενα νόμου (Υπουργικές αποφάσεις και Προεδρικά Διατάγματα) και σε υλοποίηση όσων έργων μπορούν να εκτελεστούν άμεσα.

Επειδή το θέμα είναι ιδιαιτέρως σοβαρό, ή ορθότερα το πλέον σοβαρό, και βρίσκεται σε εξέλιξη θέλουμε να έχουμε τις απόψεις σας και εγγράφως, καθώς και επίσημη και διεξοδική ενημέρωση για τον γενικότερο σχεδιασμό και τις επιπτώσεις του Φράγματος και να σας γνωρίσουμε ότι για εμάς, οτιδήποτε θέτει ως συνολικό αποτέλεσμα σε κίνδυνο τα συμφέροντα του δήμου μας και των κατοίκων του αποτελεί κόκκινη γραμμή.

Δημοτική Παράταξη

«ψηφίΖω Λασίθι με όραμα και ελπίδα»